17. انسان مسئول اعمال و سرنوشت خویش است
یا حکیم خبیر
انسان مسئول اعمال و سرنوشت خویش است .
برخی از مردم برای فرار از مسئولیت و توجیه غفلت و تخلف خود و گاهی تحت تاثیر القائات غلط روان شناسی، رفتارهای خود را به عواملی مانند: خدا، ارث، محیط، سرنوشت، جبر، تاریخ، شانس،آبا و اجداد، شیطان و ... نسبت میدهند و خودشان را از هر کوتاهی و تخلف و گناهی تبرئه میکنند . میپندارند هر رحمت و نعمت خداوند، بخششی است که آنها مسئولیتی در قبالش ندارند و در دعاهایشان طلبکارانه با خدا سخن میگویند.
اما در دعای زیبای کمیل، امیرالمومنین (ع) با جملاتی از قبیل: أَذْنَبْتُه( گناه کردم)،أَخْطَأْتُهَا( اشتباه کردم)،ظَلَمْتُ نَفْسی( به خود ستم کردم)،تَجَرَّأْتُ بِجَهْلی( جهالت)،ما عَمِلْتُهُ فی خَلَواتی( پنهان کاری) ،َدَوامِ تَفْریطی وَجَهالَتی( افراط و تفریط) ،کَثْرَةِ شَهَواتی وَغَفْلَتی( شهوت و غفلت)، اِتَّبَعْتُ فیهِ هَوى نَفْسی( پیروی نفس)، َلَمْ اَحْتَرِسْ فیهِ مِنْ تَزْیینِ عَدُوّی( نگریختن از وسوسه های دشمن)، تَجاوَزْت بَعْضَ حُدُودِک( شکستن حدود الهی) َ، وَخالَفْتُ بَعْضَ اَوامِرِکَ ( مخالفت امر) ،اسرافیعَلى نَفْسی( زیاده روی)، مُعْتَذِراً نادِما( عذرخواه و پشیمانم.) مُسْتَغْفِراً مُنیباً مُقِرّاً مُذْعِناً مُعْتَرِفاً( به غفلت و تخلفات و گناهانم معترفم و تقاضای آمرزش دارم)...
گوینده دعا را به قبول مسئولیت در برابر همه ی توانایی ها و امکانات و موقعیت های خویش وادار میکند و ضرورت مراقبت از خود را به او تفهیم نموده، می آموزد که غفلت و تخلف و گناهانش را به خود نسبت دهد و به گردن دیگری نیندازد.