4. کنترل پیش فرض ها(پرورش تفکر انتقادی)
پیش فرض ها را کنترل کنیم.
حال درونی بعضی اینگونه است: انگار همواره یک دست را حایل صورت کرده مبادا از کسی بخورد و دست دیگر را بالا برده و برای همه خط و نشان میکشد. نشانه اینکه کسی تفکر انتقادی دارد این است که هر حرفی را که بویی از مخالفت دارد ، رد نمیکند و با شروع کلام دیگری در پی پاسخ دادن نیست. یعنی بدون پیش فرض و سو گیری متعصبانه تا آخر به حرف گوش میدهد سپس بر مطلب فکر میکند. به سلمان فارسی گفتند: ریش تو بهتر است یا دم سگ؟ فکر کرد و گفت : هر کدام از صراط عبور کند ، البته آن بهتر است. مومن زیرک است و از یک سوراخ چند بار گزیده نمیشود، در عین حال امکان اینکه سخن حق، ابتکار جالب یا درس مفیدی را از افراد نادان یا مخالف خود دریافت کند ، بعید نمیداند. عاقل کسی را به طور کلی رد یا قبول نمیکند. قرار نیست راه حق و اثبات شده ای را رها کنیم و پای درس و رسانه هر کس و نا کس بنشینیم، اما اگر گذرمان به کسی افتاد که ادعایی یا خواسته ای داشت ، میتوان روی موضوع تامل کرد و مهر ابطال یا قبول را از قبل صادر نکرد. با پیش داوری و ذهنیت مثبت یا منفی به سراغ هر فرد یا موضوع رفتن، باعث قضاوتهای اشتباه میشود. پیش فرض خطا این است که دین خدا و رسول را مساوی با رفتار آدم ها بدانیم. ممکن است پدر یا مادری که خیر فرزندش را میخواهد، با اظهار نظر خطایی مانع خوشبختی او شود ، میشود ضمن درک آن خیرخواهی ، آن نظر خطا را نپذیرفت. چه بسیار دختران و پسران مجرد مانده یا متاهل و نابسامانی که علت اصلی نابسامانیشان اطاعت از خواسته های اشتباه افراد ظاهرا دلسوز است.اگر جوانان ضمن حفظ احترام افراد، تن به هر امر و نهی نابجایی ندهند و گفتگو کردن یا سکوت و مقاومت در برابر معیارهای اشتباه را بیاموزند ، با پیروی از ملاک های درست عقلی و خدایی ، زندگی خود را از ناکامی نجات میدهند.
سوره مبارکه اسرا آیه ۱۱ انسان همانگونه که در طلب خیر است( به دلیل شتابزدگی و عدم دوراندیشی) شر را به سوی خود میطلبد ، و انسان ( رشد نیافته) همواره شتابزده است.
