11.قرار نیست تمام مشکلات جهان را من حل کنم

 بسم الله ارحمن الرحیم

 قرار نیست تمام مشکلات جهان را من حل کنم.

دو نفر برای مهمانی به منزل سومس رفتند . چیزی از ورودشان نگذشته بود که مهمان اولی یاد مشکلات گذشته افتاد و شروع کرد به گلایه کردن از صاحب خانه.صاحب خانه هم بدون توجه به اینکه او مهمان است، شروع کرد به دفاع کردن از خود و بد و بیراه گفتن به او. نفر سوم، ابتدا تلاش کرد تا با شوخ طبعی قضیه را فیصله دهد.اما بعد که بی فکری این دو نفر را ( در بی توجهی به هدف از مهمانی و این همه تلاش و پذیرایی) دید، با سکوت و آرامش، خود را در گوشه ای مشغول کرد و درگیر ماجرا نشد. آنها کم کم آرام گرفتند و سفره را با کمک هم انداختند و خوردند و جمع کردند . آن دو نفر به هدف توجه نکردند ، با گله و شکایت فضا را تیره ساخته و ناراحتی خود را به دیگران منتقل کردند اما نفر سوم با سکوت عاقلانه خود و بی توجهی به اینکه چه کسی چه میگوید ، نشان داد که لازم نیست در میانه ی یک فتنه با شلوغ کردن بیشتر و طرفداری از این و آن، هیزمی بر آتش شود. لذا آتش کوچک کم کم خاموش شد. در دعواهای کودکانه، در گفتگوهای والد و فرزند، در بحث های زن و شوهر، در گلایه های پدر و مادر، بهترین نقش بی طرفی است. دعواهای سریالی خانوادگی و فامیلی نتیجه دخالت در مسائل تمام نشدنی این و آن است. تماشا کردن و عبور کردن از بسیاری موضوعات ریز و کم اهمیت ، مرام بزرگان است.

 امیرالمومنین ( ع) فرمودند: سکوتت را بیشتر کن تا اندیشه ات بیشتر شود، قلبت نورانی گردد و مردم از دستت در امان باشند؛ غرراحکم، حکمت ۴۲۵۲

کافی است از خود بپرسیم: آیا در هر امری باید نظر داد؟ آیا این مطلب را لازم است که ( من) بگویم یا سخن فرد دیگری میتواند موثر تر باشد؟ آیا ( الآن) باید این مطلب بیان شود یا زمانی بهتر را باید انتخاب کرد؟ آیا هر مشکلی را میتوان حل کرد؟ آیا من روش حل تمام مشکلات را میدانم؟ آیا امر به معروف و نهی از منکر شرایط و روش دارد؟ یا اجازه داریم که در هر امری وارد شویم حتی اگر نتیجه ی عکس بگیریم؟ آیا امر به معروف بستر سازی برای رشد و نیل به شرایط مطلوب تر نیز میتواند باشد؟ هر کسی میتواند بررسی کند که تا کنون در چه زمینه هایی و بر چه افرادی تاثیر مفید و مطلوبی داشته است.در همان موارد به کمک های خود ادامه دهد و از خدا بخواهد تا توان و اثر خیرش را افزون کند.

12.آفات و موانع را برطرف کن ، سیستم خودش جلو می رود

 یا من کل شی خاضع له

 آفات و موانع را برطرف کن، سیستم خودش جلو میرود.

 وقتی یک سیستم سالم، مزاحم نداشته باشد، وقتی چوب لای چرخش نرفته باشد، درست کار میکند. خدا کودکرا سالم و کارآمد آفریده است. اگر از تربیت کردن های ناشیانه دست برداریم، او خودش درست و با نشاط رشد میکند. اگر لقمه ی حرام به خوردش ندهیم، خودش حق پذیر و صادق میماند.اگر هزار بار نگوییم درس بخوان، خودش عاشق درس و مدرسه هست. اگر همه ی کارهایش را خودمان انجام ندهیم، به زور لقمه در دهانش نگذاریم و او را نادان و ناتوان خطاب نکنیم، خودش از تمام حواس و توانش کمک میگیرد و خلاق، باهوش و قوی میشود. اینها موانع و آفت ها هستند که سیستم درست را خراب میکنند. هر نعمتی آفتی دارد.آفت دانایی، حوصله نکردن بر نادان هاست. آفت زیبایی، جلوه گری در کوی و برزن است. کافی است، آفت جوانی، آفت ثروت، آفت قدرت، آفت علم، آفت عمر و ... را بشناسیم و هر گوهری را از آفت هایش مراقبت کنیم.

 امام صادق( ع) فرمودند: شخصی به اباذر نوشت، مطلبی ظریف برایم بنویس تا چیزی بیاموزم.اباذر به وی نوشت: دانش بسیار است، اما اگر توان داری، به کسی که دوستش داری بدی نکن. آن مرد نوشت، آیا دیده ای که کسی به محبوب خود بدی کند؟ گفت : آری، نفس تو از هر چیز نفس تو محبوبتر است، وقتی که فرمان خدا را زیر پا میگذاری، به نفست بدی میکنی( و او را مستحق آتش می نمایی.)

این یعنی اگر میخواهی خوب باشی به خودت بدی نکن.

قرآن کریم میفرماید: هل فی ذلک قسم لذی حجر. آیا در آنچه گفته شد، سوگند مهمی برای صاحبان خرد نیست؟!( ۵، سوره مبارکه فجر) حجر از ماده حجر به معنی سنگ، و ذی حجر به معنی سنگ چین کردن مقابل خود و حفظ همراه با محدود کردن است.کسانی که یاد گرفته اند، چه کارهایی را نباید بکنند، هم خردمند و ذی حجر و هم اهل تزکیه اند. اگر خداوند میفرماید: یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمه( ۱۶۴آل عمران) یعنی خودداری از خلاف و گناه ، قدم اول برای یاد گرفتن کتاب و حکمت و جاری شدن معارف الهی است. از معصومین ( ع) است که فرمودند: جدیت کنید و تلاش نمایید اگر عمل نیک انجام نمیدهید، ( لااقل) معصیت نکنید، زیرا کسی که ساختمان می سازد و خرابش نمیکند ، بنا بالا میرود اگر چه کم باشد، اما کسی که ساختمان میسازد و خرابش میکند ، بنایش بالا نخواهد رفت.

13.گفت وگوی سالم و آرام نشانه تفکر رشد یافته است

یا رافع الدرجات

 گفتگوی سالم و آرام نشانه ی تفکر رشد یافته است.

آیا لازم است که همه مثل ما فکر کنند؟ آیا لازم است که همه با ما موافق باشند؟اگر همه مثل هم می اندیشیدند،اصلا اندیشه ای بوجود می آمد؟ هرکس سخنی میگوید، طرز فکر و نظر خود را نشان میدهد.قرار نیست که همه مثل ما حرف بزنند. قرار نیست که ما با همه موافق باشیم، یا جواب همه را بدهیم، یا تمام جمله هایشان را ویرایش کرده و به هر حرفی واکنش نشان دهیم. اگر گفتگو منجر به حمله، دفاع، بد معنی کردن، برخوردن و جدال شود به هیچ ارتباط مثبت و تعامل عاطفی و انسانی منجر نمیشود.مگر قرار نیست که قبل از هر کاری به هدف آن کار فکر کنیم. کسی موضوعی به ذهنش آمد و چیزی گفت. میتوان منظور حرف ها را ساده و مثبت برداشت کرد، با شوخ طبعی و رفاقت فضای خوبی را فراهم نمود از مسائل عبور کرد. آرامش، هنر صرف نظر کردن از انبوه مسائلی است که ارزش فکر کردن ندارند. به برخوردهای کلامی ساده و صمیمی کسانی که آرامش فکری دارند، توجه کنیم. همچنین به برخوردهای افراد هیجانی و تکانشی که هر حرکتی را مارش جنگ و هر کلام غیر موافقی را حملا دشمن تلقی میکنند. میتوان بیش از حرف زدن سکوت کرد،نظرات لازم را کوتاه و آرام، بدون پافشاری مطرح کرد و از بسیاری از درگیری های بی حاصل گذشت.

امام علی(ع) : آدمی در زیر زبانش پنهان است.

14.خودت را دوست داشته باش ، مشکلت با مردم حل میشود

یا رب النبیین و الابرار

 خودت را دوست داشته باش، مشکلت با عالم حل میشود.

کنترل و ریشه یابی احساسات و رفتار ها، منجر به خودآگاهی و تسلط بر نفس میشود.

ریشه ی بسیاری از حساس شدن ها، زودرنجی هاو عصبانیت ها ناراضی بودن از خود است. از خودت راضی نیستی، چون وقت تلف میکنی، هنر چندانی نداری، میزان تحصیلات، محله یا سطح دارایی تان پایین است، چهره خوبی نداری یا از کارهای بدی که میکنی خسته ای. بعضی از اینها نتیجه ی غفلت و هدر دادن عمر و بعضی دیگر نتیجه ی مقایسه با این و آن است. آنکه وقت تلف میکند و آنکه در مهلکه مقایسه می افتد، قدر و توان واقعی خود را نمیداند و ارزشهای زندگی خود را نمیشناسد. وقتی در لایه های پنهان درونت درگیر شده ای و از خودت خوشت نمی آید، برای فرافکنی و آرام کردن خود، تلاش میکنی تقصیر ها و ایراد هایی هم در بقیه پیدا کنی که کمتر به یاد حقارت خود بیفتی.اما نتیجه ی این رفتار درگیری بیشتر با دیگران و نارضایتی های روز افزون تر از خودت است. پس مشکل اصلی را حل کن. خودت را به خوبی بپذیر، هر بنده خدا چنان مورد توجه اوست که انگار همین یک بنده را دارد. هر روز با صدای بلندی که گوشت بشنودبگو: من خودم را دوست دارم. من همه را دوست دارم. من با همه دوست هستم. همه با من دوست هستند. هرکسی قرار است با امکانات و دارایی های خودش امتحان پس بدهد. پس توانایی های درونی ات را شناسایی و استفاده کن تا هر روز بهتر و بزرگتر شوی، تا احساس رضایت بیشتری از کارنامه ی زندکیت پیدا کنی، تا بتوانی یقه ی خود و دیگران را رها کنی.

  یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ لایَضُرُّکُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَیْتُمْ إِلَى اللّهِ مَرْجِعُکُمْ جَمیعاً فَیُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ اى کسانى که ایمان آورده اید! مراقب خود باشید! اگر شما هدایت یافته اید، گمراهى کسانى که گمراه شده اند، به شما زیانى نمى رساند. بازگشت همه شما به سوى خداست; و شما را از آنچه عمل مى کردید، آگاه مى سازد.( سوره مائده آیه ۱۰۵)

15.چطور با خودم دوست شوم؟

یا خیر حبیب و محبوب

 چطور با خودم دوست شوم؟

 من کرمت علیه نفسه هانت علیه شهوته؛ هر که خود را ارزشمند بداند، شهوت و هوس هایش نزد او کوچک میشوند. امیرالمومنین ( ع)

چگونه خودمان را دوست داشته باشیم؟ وقتی از خود راضی نیستیم، وقتی کارهایی که میکنیم درست نیست، وقتی زیاد میخوابیم، وقت تلف میکنیم، اهل مطالعه و پیشرفت نیستیم و خیلی ها از ما بهتر و موفق ترند، چطور ناراحت نباشیم؟ اگر یاد بگیریم که مشکل خود را مشخص و شفاف کنیم و با خود گفتگو داشته باشیم، ریشه ی حسادت ها،عصبانیت ها و پریشانی هایمان پیدا میشود. آن وقت به خود میگوییم:« گرچه به تنبلی عادت کرده ام اما نمیشود، یک روز، فقط یک روز آنطوری رفتار کنم که درست تر است؟ شاید روز خوبی شد و دوست داشتم که باز ادامه دهم.» اگر از خودمان دلزده میشویم، علتش این است که خیلی از کارها و صفات خوب خود را به حساب نمی آوریم و از سوی دیگر کارهای خوبی که میتوان انجام داد را انجام نمیدهیم. اگر هر روز بگوییم: « من با خودم دوستم!» آن وقت به جای آرزوی توقف دیگران خودمان را می پذیریم و در مسیری رو به جلو حرکت میکنیم. به اندازه ای که میفهمیم چه شان و جایگاهی نزد خداوند داریم، چقدر دوستمان دارد،چقدر درهای بخشش و رحمت را باز کرده، احساس و رفتارمان عالی میشود و فرصت برای رسیدن به همسایگی حضرت رسول(ص) و کرامات و توانمندی های بزرگی در دنیا برایمان فراهم میشود.

خداوند میفرماید: وَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنی‏ آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّیِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلی‏ کَثیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضیلاً( ۷۰ سوره مبارکه اسرا)؛ « و ما فرزندان آدم را بسیار گرامی داشتیم ، و آنان را بر مرکبهای آبی و صحرایی سوار کردیم و از هر غذای لذیذ و پاکیزه روزیشان کردیم و قطعا بر بسیاری از مخلوقات خود برتریشان دادیم »

پیامبران اینچنین اقلیتی بودند که قدر و قیمت خود را میشناختند، و از خودشان بیش از هرکسی انتظار ادب ، دانایی، بردباری،قدرشناسی و عاقبت بخیری داشتند.

16. دوستی با مردم

بسم الله الرحمن الرحیم

 دوستی با مردم.

وقتی با خودت دوست شدی احساس میکنی که مشکلاتت با خانواده و مردم چقدر ساده و قابل بخشش است. دیگران هم ممکن است اشتباه کنند، آنها هم نیاز به محبت و توجه دارند، آنها هم بنده خدا هستند، مثل خودت توانشان محدود است و مریضی و دوری و مرگ دارند.

 

امیرالمومنین (ع): مرگ نزدیک است و زمان با هم بودن اندک کسی که با اطرافیانش ناسازگاری میکند، فکر میکند آنها همیشه....

17. انسان مسئول اعمال و سرنوشت خویش است

یا حکیم خبیر

 انسان مسئول اعمال و سرنوشت خویش است .

برخی از مردم برای فرار از مسئولیت و توجیه غفلت و تخلف خود و گاهی تحت تاثیر القائات غلط روان شناسی، رفتارهای خود را به عواملی مانند: خدا، ارث، محیط، سرنوشت، جبر، تاریخ، شانس،آبا و اجداد، شیطان و ... نسبت میدهند و خودشان را از هر کوتاهی و تخلف و گناهی تبرئه میکنند . میپندارند هر رحمت و نعمت خداوند، بخششی است که آنها مسئولیتی در قبالش ندارند و در دعاهایشان طلبکارانه با خدا سخن میگویند.

اما در دعای زیبای کمیل، امیرالمومنین (ع) با جملاتی از قبیل: أَذْنَبْتُه( گناه کردم)،أَخْطَأْتُهَا( اشتباه کردم)،ظَلَمْتُ نَفْسی( به خود ستم کردم)،تَجَرَّأْتُ بِجَهْلی( جهالت)،ما عَمِلْتُهُ فی خَلَواتی( پنهان کاری) ،َدَوامِ تَفْریطی وَجَهالَتی( افراط و تفریط) ،کَثْرَةِ شَهَواتی وَغَفْلَتی( شهوت و غفلت)، اِتَّبَعْتُ فیهِ هَوى نَفْسی( پیروی نفس)، َلَمْ اَحْتَرِسْ فیهِ مِنْ تَزْیینِ عَدُوّی( نگریختن از وسوسه های دشمن)، تَجاوَزْت بَعْضَ حُدُودِک( شکستن حدود الهی) َ، وَخالَفْتُ بَعْضَ اَوامِرِکَ ( مخالفت امر) ،اسرافیعَلى نَفْسی( زیاده روی)، مُعْتَذِراً نادِما( عذرخواه و پشیمانم.) مُسْتَغْفِراً مُنیباً مُقِرّاً مُذْعِناً مُعْتَرِفاً( به غفلت و تخلفات و گناهانم معترفم و تقاضای آمرزش دارم)...

گوینده دعا را به قبول مسئولیت در برابر همه ی توانایی ها و امکانات و موقعیت های خویش وادار میکند و ضرورت مراقبت از خود را به او تفهیم نموده، می آموزد که غفلت و تخلف و گناهانش را به خود نسبت دهد و به گردن دیگری نیندازد.

18. اگر این یکی درست می شد

یا من قوله صدق

 اگر این یکی درست میشد.

تا کی میخواهیم از دست این و آن نگران و ناراحت باشیم و همه ی اعصابمان را خرج کنیم برای اینکه چرا این حرف را زدند و آن کار را کردند؟ چند نفر را تا به حال توانسته ایم طبق میل خود تغییر دهیم و فکر و فهم چند نفر را توانسته ایم درست کنیم؟ اگر همین یک نفری که باید بابتش حساب و کتاب پس بدهیم درست شود؛ یعنی یک نفر در این دنیا باشد که درست میفهمد، هیجانی نیست، منتظر تشکر و سپاس این و آن ننشسته، توان و استعدادهای خود را به ظهور میرساند و از رشد و شکوفایی خود در محضر خدا و انجام وظیفه اش لذت می برد،آن وقت یک گوشه ی عالم زیباتر از قبل نخواهد بود؟ اگر بعد از مرگ بفهمیم که تمام آنچه دیدیم و شنیدیم فیلم هایی بود تا فقط نمره و امتیاز ما را در برخورد با هر یک تعیین کند...؟!! بارها در روایات آمده که مسلمان نسبت به مسلمان حقوق و تکالیف زیادی دارد. احیانا ممکن است که اطرافیان ما هم جزء مسلمانان باشند! بارها در قرآن آمده که هیچ کس صاحب اختیار، مالک و تصمیم گیرنده برای دیگران نیست. از جمله برای همسر و فرزند که بیشترین مصاحب ما و امانت خدا هستند.

فذکر انما انت مذکر (2۱ ) لست علیهم بمصیطر (22) ای پیامبر پس تذکر ده که تو فقط یادآوری کننده ای. تو سلطه گر بر آنان نیستی که مجبورشان کنی( ۲۱و ۲۲، سوره مبارکه غاشیه)

لطف کنیم مواظب باشیم چه وظایفی داریم و چه وظایفی نداریم!

19.خودبینی و خودمحوری تاکی؟

هوالحق

خودبینی و خودمحوری تا کی؟

جهانی با این جمعیت، هنوز شاهد افرادی اینچنین است که جز منافع خودش کسی را نمی بینند و متوجه احوالات، نیازها و تقاضاهای کسی دیگر نیست.

استارت ماشین را که می زند شروع میکند به بوق زدن. مبادا دیگر ماشین ها هم بخواهند حرکت کنند و مزاحمش بشوند! وقتی سوار اتوبوس میشود میگوید،آقا در را ببند دیگر جا نیست! تا وقتی فرزند است همه باید مراعاتش بکنند، وقتی پدر میشود نظرش عوض میشود و مقام پدر را از همه چیز مهمتر می بیند. آنکه عروس می شود فکر میکند مهمترین مقام عالی کشور است و همه دار و ندارشان را برایش خرج کنند و به او احترام بگذارند و سالها بعد که مادر شوهر میشود همه چیز را در مورد احساس و عواطف عروس فراموش میکند. هرجا میرسد میگوید چرا این بی فکر ها نمیدانند که من آمده ام و باید دست و پایشان را جمع کنند؟اما آیا میشود برای دیگران هم ارزش قائل شد و به نیازهای آنها هم فکر کرد؟ روزی چند بار از حال دیگران خبر میگیریم به این نیت که مشکلی از آنها رفع کنیم، یا لااقل گوشی برای شنیدن حرف هایشان باشیم؟

20. عقل کامل تر، اخلاق بهتر

یا رب الصحاری و القفار

 عقل کاملتر، اخلاق بهتر

امام صادق(ع) : کاملترین مردم در عقل، بهترین آنها در اخلاق است.

هر کس فکر کند که همه چیز دنیا باید سر جایش باشد، چیزی از اعصاب و روحیه برایش باقی نمی ماند. اینکه میگویند حلم زینت علم است؛ یعنی هر چه داناتر شدی بیشتر باور میکنی که مردم دارای هوش، امکانات و دریافت های فکری متفاوتی هستند لذا انتظاراتت از آنها کم میشود. اگر از ایده آل گرایی دست برداری آن وقت از هر اشتباه دیگران و حتی خودت، درسی میگیری برای بهتر شدن.

امیرالمومنین (ع) در اوصاف مومن میفرمایند: کارش سهل( بی تکلف) است و نسبت به حفظ دینش سخت گیر، شهوتش مرده( نسبت به حرام)، غضبش فرو برده، اخلاقش سالم، همسایه اش از او در امان، تکبر در او ضعیف، به آنچه برایش مقدر شده قانع، صبرش متین، کارش با حکمت، و ذکرش بسیار است.

خوش اخلاقی نشانه ی سازگاری است. آدم خوش اخلاق هم نشاط درونی دارد و هم توانایی ارتباط خوب با مردم . هم برای آدم های فهمیده حوصله دارد و هم کم فهم. به این دلیل که اولا برنامه و هدف خودش را در زندگی دنبال میکند و ثانیا به خاطر کج فهمی دیگران، خود را درگیر هر موضوع و مسئله ای نمیکند. نمیخواهد که همه مشکلات عالم را یک تنه حل کند و خیال نمیکند که همه مردم باید درست و عالی بفهمند و عمل کنند. کسی که امور خود و دیگران را به خدا میسپارد و تلاش میکند تا سهم و وظیفه خودش را در هر ماجرا پیدا کند، عاقل است. پس خوش اخلاقی غصه ها را کم میکند.

از امیرالمومنین ( ع) پرسیدند: چه کسی غم و اندوهش از همه بیشتر است؟ فرمود: کسی که اخلاقش از همه بدتر است.